Οι επενδύσεις δημόσιων και ιδιωτικών έργων του CLLD/LEADER στα Αστερούσια και η ενεργοποίηση του τοπικού πληθυσμού συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ένταξη της περιοχής στο Παγκόσμιο Δίκτυο, στο οποίο ανήκουν από τη χώρα μας μόνο ο Όλυμπος και το Φαράγγι της Σαμαριάς ήδη από τη δεκαετία του 1980.
Τα Αστερούσια αποτελούν τη νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδας, βρίσκονται στα νότια του Νομού Ηρακλείου και σχηματίζονται ανάμεσα στην πεδιάδα της Μεσαράς και στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος. Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες της περιοχής ποικίλλουν, καθώς καλύπτει 367 Κm2 χερσαίας έκτασης και ευρείας παράκτιας και θαλάσσιας ζώνης. Εκεί υπάρχουν τρεις περιοχές του Δικτύου Natura, τρία καταφύγια άγριας ζωής, επτά αρχαιολογικοί χώροι και μεγάλος αριθμός από μεμονωμένα μνημεία (ιερά Μινωικής περιόδου, μοναστήρια, σκήτες), τοπία ιδιαίτερου κάλλους, φοινικοδάσος, κορυφογραμμές, φαράγγια, απόκρημνες χαράδρες, μαγευτικές παραλίες, μονοπάτια, κ.λπ. Επιπλέον είναι μοναδική η βιοποικιλότητα, με σπάνια ενδημικά είδη χερσαίας και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, μεταξύ των οποίων 192 είδη πουλιών, θηλαστικά, ερπετά και αμφίβια. Σ’ όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η διαχρονική παρουσία των ανθρώπων, που κατάφεραν να εναρμονίσουν τη ζωή τους με τον φυσικό χώρο υλικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς που είναι ζωντανή και παρούσα σε όλη την περιοχή.
Επομένως, δεν είναι τυχαίο που ανακηρύσσεται επίσημα σε Απόθεμα Βιόσφαιρας, με δεδομένο ότι είναι μια από τις υψηλότατου κύρους περιοχές συνδυασμένης Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Πολιτισμικής Κληρονομιάς, με παράλληλη δυναμική προώθηση της Αειφόρου Ανάπτυξης.
Το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα Άνθρωπος και Βιόσφαιρα είναι ένα διακυβερνητικό επιστημονικό πρόγραμμα που προσπαθεί να βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ του ανθρώπου και του φυσικού περιβάλλοντος. Τα Αποθέματα Βιόσφαιρας είναι χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές οι οποίες συμπεριλαμβάνουν πολύτιμα οικοσυστήματα και κοινωνίες που επιθυμούν να συνδυάσουν την προστασία του οικοσυστήματος με την αειφόρο χρήση του. Έχουν σκοπό την προώθηση και επίδειξη μιας ισορροπημένης σχέσης μεταξύ ανθρώπου και βιόσφαιρας.
Με την ένταξη των Αστερουσίων στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας επιχειρείται ν’ αποτελέσει η περιοχή καταλύτη αειφόρου ανάπτυξης. Αυτό θα επιτευχθεί με την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, αλλά και την ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού και άλλων συμβατών δραστηριοτήτων για την ανάπτυξη της περιοχής. Ειδικότερα, θα προκύψουν υψηλής ποιότητας γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα κατοχυρωμένης προέλευσης, θα προωθηθούν και θ’ αξιοποιηθούν τα υλικά και άυλα πολιτισμικά αγαθά, θα διοργανωθούν θερινά σχολεία κυρίως για νέους, αλλά και για ανθρώπους κάθε ηλικίας μέσω δράσεων εμψύχωσης και ευαισθητοποίησης, φεστιβάλ, εκθέσεις κλπ. Μέσα από τον συνδυασμό του φυσικού και πολιτισμικού κεφαλαίου της περιοχής με την τοπική οικονομία, θα επιτευχθεί ο στόχος της αειφόρου ανάπτυξης.
Η προετοιμασία για την ένταξη ολοκληρώθηκε με τη συνεργασία όλων των Περιφερειακών και Τοπικών φορέων της Κρήτης, βασισμένη σε τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες, ενώ η πρόταση υποβλήθηκε στη Διεθνή Συμβουλευτική Επιτροπή του Οργανισμού για τα Αποθέματα Βιόσφαιρας (IACBR) από την Περιφέρεια Κρήτης και την Αναπτυξιακή Ηρακλείου ΑΑΕ ΟΤΑ.
Η προετοιμασία περιέλαβε τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες και συνεργασία όλων των Περιφερειακών και Τοπικών φορέων της Κρήτης, όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, η αρχαιολογία, δημόσιες υπηρεσίες, επαγγελματικές οργανώσεις, επιμελητήρια, εκπαιδευτικοί φορείς και ασφαλώς με τη στήριξη των κατοίκων.
Στη φιλοσοφία του LEADER
Η πρόταση που υποβλήθηκε στη Διεθνή Συμβουλευτική Επιτροπή του Οργανισμού για τα Αποθέματα Βιόσφαιρας (IACBR) από την Περιφέρεια Κρήτης και την Αναπτυξιακή Ηρακλείου ΑΑΕ ΟΤΑ, στηρίχθηκε κατά πολύ στη γενικότερη φιλοσοφία του LEADER. Δηλαδή, στην πεποίθηση ότι οι τοπικές κοινωνίες είναι εκείνες που έχουν άριστη γνώση τόσο των δυνατοτήτων, όσο και των αδυναμιών της περιοχής τους. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι κάτοικοι κάθε περιοχής είναι και οι πιο κατάλληλοι για ν’ αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση.